
E eiskrim ku a gana e guera (1944)
Eiskrem di Ritz
Eiskrim di Ritz, un marka hopi gustá na Kòrsou, tabata presente pa dékadanan den e mundu di pasaboka riba e isla. A keda fundá den añanan 1950 i a sera den 1989. E fábrika di Ritz awendia ta e hotèl lokal ku yama Ritz Hotel. Esaki ta un historia di bida real di kon su fundadónan, Otto i Lalinda, a yuda gana e guera.
Potrètnan reprodusí ku pèrmit amabelmente di David Serphos.
E eiskrim ku a gana e guera (1944)
Serka di e kosta di Venezuela, na e isla Kòrsou ku ta chikí i desierto, tin un historia di eiskrim. Pero no djis un simpel historia di eiskrim – un historia ku a yuda gana guera.
Tur kos kuminsá ku Otto Senior i su kasá, Rosalynde “Lalinda” Salas, desendientenan di famianan hudiu sefardita. E famianan aki a establesé na Kòrsou mas ku 400 aña pasá. Lalinda tabata doño di un tienda gustá ku tabata bende bolo den Heerenstraat. Aki e dushi aroma di vainia i speserei tabata yena e airu di laman.
Pero partikularmente riba e dia aki, e no tabata den su tienda. E tabata den haf, wardando hanshá riba e regreso di su kasá for di e siudat di New York.
Otto a pasa trabou pa baha for di e trapi di e barku. E tabata karga un kaha di palu grandi ku riba dje tabatin skirbí NO LAG’É KAI.
“Mi a kumpra un regalo pa bo!” el a bisa ku un smail riba su kara tanten el a pone e kaha banda di su pia.
Lalinda a hisa un seha. “Un regalo?”
“Un mashin di eiskrim!” Otto a bira kontentu. “Lo bo no kere! Ora mi tabata na New York, mi a bishitá Ritz Hotel i nan tabatin e pasaboka di mas inkreibel – bolo moli manera esnan di bo, pero ku eiskrim riba dje. Mi a sinti manera ta un nubia friu mi a kome! Mi a pensa ku esaki lo ta e regalo ideal pa bo!”
Lalinda a hala un rosea profundo. “Otto, nos ta meimei di un guera. No tin produkto. No tin hariña, no tin suku i sigur lechi no tin.”
Lalinda tabatin rason, Kòrsou a bira importante durante e guera pa pèrkurá pa kasi tur e kombustibel ku e aliadonan a usa. Soldatnan merikano a yega pa defendé e isla, miéntras supmarinonan aleman tabata vigilá rondó di e kosta. Esakinan tabata tira torpedo den direkshon di e barkunan ku merkansia i tabata pone ku kuminda tabata bira skars.
Pero Otto no tabata e tipo di persona ku ta entregá ora un hende bis’é “nò”. Es mas, esaki tabata hasi ku e ta bira mas tèrko. El a traha duru, eksperimentá, meskla i purba te ku el a haña un manera pa traha eiskrim ku lechi na puiru.
Pronto, pasaboka friu a kuminsá bai den forma di papurèshi na Lalinda su tienda di bolo. Muchanan tabata para na rei pafó ku nan wowonan hanchu habrí i dedenan pegahoso.
Un anochi, un komandante di marina merikano a kana sali for di e solo di 32 grado.
“Ata e último eiskrim,” Otto a bis’é, tanten el a pasa un papurèshi chikí p’e.
E komandante a hala rosea den goso. “Esaki ta hopi dushi mes! Bisa mi – unda bo ta haña lechi fresku? Mi trupa mester di dje.”
Otto a lèn i bisa ku bos abou, “E sekreto ta lechi na puiru.”
Na final di e anochi, nan a yega na un akuerdo. E marina merikano a bai di akuerdo pa transportá kargamentu grandi di lechi na puiru for di Merka. Esaki tanten ku Otto a krea struktura pa produsí produktonan di lechi riba e isla. Di e manera aki, e industria di lechi di Kòrsou a inisiá.
Despues di e guera, bida a normalisá, Otto i Lalinda a transformá e tienda i duné e nòmber Ritz Ice Cream. Di forma instantaneo e tienda a bira un èksito rotundo. Famianan tabata para na rei den kaya. Na tur skina por a haña un garoshi di eiskrim. Tambe tiendanan di Ritz ku ta bende entre otro eiskrim i limonada a bira disponibel tur kaminda riba e isla.
Otto i Lalinda a introdusí produktonan friu delisioso manera tèmti, ku tabata un palu spesial di eiskrim kubrí ku chukulati. E tabata smèlt manera seda. Tambe Palu Friu, e dushi di fruta ku tabata kargá e sabor di e solo karibense.
Na aña 1989, Otto i Lalinda a fayesé i e fabrika di eiskrim a sera su portanan. Pero pa sera e sírkulo di bida, e edifisio di e fabrika a transformá bira Ritz Hotel di Kòrsou – komo un homenahe na su fundadónan.
Tiki hende sa di e momentu ku a topa ku e komandante merikano i kon Otto i Lalinda su ingrediente sekreto a yuda gana e guera.